Vignir: „Gífurlegt högg á húsið“

Vignir Sigurjónsson var á Selfossi þegar skjálftinn varð. Þetta er hans saga.

Jarðskjálftinn 17. júní árið 2000.

Komin eru aldamót og óðar en varði eru líka komin sumarfrí sem byrja ævinlega fyrsta mánudag í júní hjá Mjólkurbúi Flóamanna. Verkstjóri vélaverkstæðisins er farinn í sumarfrí og ég tekinn við hans starfi að venju. Þjóðhátíðadagur okkar Íslendinga, Laugardagurinn 17.Júni 2000 er bjartur og fagur og ég lít í austur átt og mig langar á æskuslóðir í Austur-Landeyjar. Jóhann Guðnason í Vatnahjáleigu sem ég kalla stundum hálffrænda og er kletturinn í mínu lífi þá ég var að alast upp í Vinaminni og æ síðan,enda 14 árum eldri og reyndari en ég,þá fyrir nokkru fluttur á Kirkjuhvol í Hvolsvelli og upplagt að skreppa nú í heimsókn til hans. Á þeim tíma áttum við hjón tvo bíla,Suparo Legacy og gamlan Mercetis Bens húsbíl sem ég nú ætlaði á austur um sveitir. Hvers vegna ég fór ekki hef ég svo sem ekki neina hugmynd um en einhver innri rödd sagði: Ekki fara,já og ég fór eftir þessari rödd og fór hvergi. Og þessi dagur leið sem aðrir dagar við rólegheit heima fyrir og bara að njóta dagsins eins og gengur fram til kl.15,40 að allt lék á reiðiskjálfi af mjög sterkum jarðskjálfta. Þá vorum við hjónin stödd út á Sjúkrahúsi Suðurlands að heimsækja tengdadóttur okkar og son sem eignaðust myndarlegan dreng þann 14.Júní. Það gekk míkið á,allt þetta stóra hús hristist nú og skalf og ég lít út um vesturgluggann á sjúkrahúsinu og sé jörðina ganga í bylgjum sem mér virtust koma frá austri til vesturs og reyndist þessi skjálfti vera upp á ein 6,6 stig. Þetta minnti mig á fermingarárið minn heima í Vinaminni,29.Mars1947 þegar Heklugos hófst rétt fyrir klukkan sjö að morni þess dags og jörð gekk í bylgjum í einar 40 sekúntur af öflugum jarðskjálfta meðan hún var að vakna og senda frá sér sótsvartan ösku strók hátt í loft upp. Ég fór nú í eftirlitsferð út í Mjólkurbú,en þar reyndist allt í rólegheitum og öll starfsemi eins og hún vera átti. Þaðan fór ég heim og fátt hafði farið þar úr skorðum svo ég lokaði hringnum og ók aftur út á Sjúkrahús,en þá reið annar skjálfti yfir,ein 4.stig. Síðan ókum við hjónin heim. Ég þóttist nú vera búinn að fá svar við því hvers vegna ég var ekki á æskuslóðum þennan dag,örlögin tóku fram fyrir hendunar á mér,og ekki í fyrsta skipti á minni viðburða ríku æfi. Við hjónin ræddum það að sofa um nóttina í húsbílnum,enda hann til þess gerður,en ákváðum að sofa bara í okkar rúmi,inni. Það er oft ervitt að fara að sofa á fögrum sumarkvöldum,sú var staðan nú. En fyrir rest skriðum við í bólið og trúlega sofnuð fyrir miðnætti. Hvað svo gerist er ekki alveg ljóst enda ég steinsofandi.Mér fannst ég vakna við gífurlegt högg á húsið og eins það hoppaði á jörðinni og mér fannst að ég hafi oltið,sofandi fram úr rúminnu, (sem snéri austur-vestur),alla vega vakna ég á gólfinu við þessi ósköp sem gengu yfir og klukkan er 0.52. Ekkert rafamagn er,því hefur slegið út í hamaganginum. Komin er Sunnudagur 18.Júní,og við troðum okkur í fötin á hlaupum út úr húsi. Ég er búinn að lýsa veðrinu þennan eftirminnilega dag sem hélst næstu daga og út vikuna,logn,en skýjaslæður á stöku stað og sól skein í heiði og eðlilega komin lágt á norðurhimininn á þessum tíma sólarhringsins,-ég hrekk við,farsíminn í vasa mínum fer að hringja. Kunnugleg rödd á simanum talar; Þetta er í Mjólkurbúi Flóamanna....... Ég svara og læt heira í mér,þá þagnar röddin.þessu stýrir sjálfvirkur búnaður í ketilhúsi sem hringir í þennan síma ef rafamagn fer af húsinu,eða ef að gufuþrýstingur fellur úr 9 kg og niður fyrir 6 kg. Í hlað brunar nú rafvirki Mjólkurbúsins og hans kona og förum við svo öll fjögur út að hliði á girðingu sem er umhvrfis athafnasvæðis MBF,og þar skilja leiðir,konur okkar bíða í húsbílnum en við Ásgeir förum og könnum vettvanginn. Niðri í kjallara skylja leiðir okkar,hann setur stefnuna á spennistöð sem þarf að endurræsa þegar Selfossveitur eru búnar setja straum á bæinn,en ég á undirgang úr kjallara og út í ketiilhús. Þegar þar er komið sýnist allt með feldu.Gufuþrýstingur ketilsins er í 5,8 kg enda sjálvvirkur loki búinn að loka fyrir gufu inn á gufulagnir hússins og ég svissa út stjórntækjum ketilsins þar til rafamagnið er komið á aftur en kveiki aftur á áður nefndum símabúnaði. Meðan ekki er rafamagn er að sjálfsögðu fátt að gera svo ég opna vestur dyr á ketilhúsi og geng út í glaðbjarta sumar nóttina. Fólk er komið á stjá,nokkur bílaumferð er,enda fólk talið sig öruggura á faraldsfæti en inn í húsi. Ég fer nú að líta í kringum mig,fagra veröld, Ingólfsfjall í noðri rétt eins og sólin og rétt austan þess eru þrír litríkir sólstafir hlið við hlið sem ná sömu hæð og brúnir þess. Það setur að mér hroll,ekki af því mér sé kalt heldur,það er allt eitthvað svo óraunverulegt og nánast óhugnanlegt og tíminn einhvern veginn stendur í stað. Hvað getum við vesælir jarðarbúar gert þegar náttúruöflin eru annars vegar. Ég hrekk upp úr hugsunum mínum,kyrðin er nú rofin af rafmótorum hingað og þangað um húsið sem fara í gang einn af öðrum sem segir mér að rafvirkinn sé nú búinn að fara höndum um sína rofa og tól og nú komið að mér. Ég fer nú að stjórntækjum Rafskautaketilsins,og set inn aðalrofa ketilsins,set á handstýringu og ræsi búnaðinn.Það tók 10 til 15 mínútur að ná upp 9 kg.gufuþrýsting og þá sett á atomat og og ketillinn sá um sig sjálfur úr því. Þá tók við að ganga um húsið og kanna hugsanlegar skemmdir sem reyndust einungis vera mjólkurtankur í Létt og lagott gerð er hafði hoppað upp úr,,skónum“sínum,viðgerð mátti bíða næsta vinnudags. Við félagar vorum vel sáttir við ástandið eins og það var,áttum von á því miklu verra. Okkar starfi var því hér með lokið að sinni og ekki annað fyrir okkur að gera en ganga á fund lífsförunauta okkar sem biðu utan girðingar.Nú var komin tallsverð umferð í fagurri veröld og tími kominn til heimferðar hvar við ákáðum að sofa nú í húsbílnum um nóttina. Fjóla sofnað fljótt en ég aftur á móti glaðvakandi. Klukkan í bílnum var þjú,og hún varð fjögur og ég glaðvakandi og varð á einhverjum tíma litið fram eftir bílnum.Neðan í innispeigli bílsins héngu tvær svartar kúlur hlið við hlið,á þeim stóðu nokkrir hvítir tölustafir,tölustafurinn 8. Kúlur þessar róluðu nú þarna fram og aftur,mis míkið en stoppuðu nánast ekki sem sgði mér að jörðin okkar væri á sífelldri hreyfingu,og út frá þessu sofnaði ég fyrir rest.Eftir stuttan svefn vakna ég og fer til vinnu minnar Mánudaginn 19.Júní og næstu dagar,ákveðinn í að yfirfara og bæta ýmsa hluti á mínum vinnustað sem betur máttu fara,því búast mátti við framhaldi á jarðskjálftum miðað við söguna.Tveir sjórir skjálftar að baki,þrír segir sagan á einhverjum x árum. Ummhverfi okkar breittist,beinar línur urðu hlykkjóttar og lautir og dældir þar sem áður var sæmilega slétt. Föstudagur 23.Júní,kvöld og fram á bjarta og ægifagra sumarnóttina og Selfossveitur taka rafamagn af bænum vegna vinnu í spennivrki við Langholt og við rafvirkinn á svæðinu þar til þeirri vinnu lauk. Og þar með líkur þessari sögu minni af þessum atburði er skeði fyrir hart nær 25.árum 17.Júní 2000. Vignir Sigurjónsson frá Vinaminni.